BBO na frontera: varios opinion

BBO na frontera: varios opinion

Den e ultimo dianan cu a pasa Comerciantenan Uni Aruba (CUA) y Aruba Trade & Industry Association (ATIA) hunto cu departamento di impuesto y duana a organisa sesionnan informativo pa na respectivo miembronan pa asina prepara nan pa asina nan por cumpli cu e ley di BBO na fronterta cu ta supose di drenta na vigor 1 di juli 2023. E intencion tawata a pa educa nan miembrecia con pa ejecuta e ley den practica den un forma corecto. Cu e dos organizaciones aki ta asina pro activo ta di applaudi y mita felicita e lderazgo di ambos organisacion pa e bon initiativa aki. Mescos ta conta pa nos amiga Luenne Pieters y su team di DIMP y Ricky Croes di Douane cu a participa den ambos encuentro, por cierto hasta despues di ora di trabou.

E siman cu a pasa ki a caba cu varios gremio commercial den parlamento compartiendo nan opinión over di e ley di BBO na frontera.  Manera Camara di Comercio, CUA, ATIA y AHATA. Danki na ente otro www.24ora.com nos por a lesa y tende con varios di e gremionan commercial ta wak e asunto di BBO na frontera. E opinionan ta varía poco depende di e ángulo tuma y tambe e interés en particular cu un of otro gremio ta boga pe. Obvio cada gremio ta pusha pa e interés di su miembronan mescos cu in sindicato ta pusha pa e interés y beneficio di manera nan ta gusta llame “e clase trahador”. Aki ta trata di “e clase empresarial”.

Den e columna LEGAL di e siman aki mi ta bai splica un tiki di e ley y pone e diferente opinnion nan banda di otro pa nos por compronde mihor y kisas wak kiko nos por siña di esaki.

BBO na frontera pakiko?

Ban cuminsa cu pa kiko e ley aki ta bin. Simpel. Gobierno mester di más placa. Sin e placa aki no por carga e prosupuesto y ademas e  ley aki a word palabra y acorda cu Hulanda. Aki no tin awa pa laba.  Awor claro ora un belasting wordo introduci door di gobierno ta pa por haña más placa e tin cu sake di e saco di esun cu tin e obligación di paga belasting (na Hulandes e “belastingpljchtige”). Nos directora di impuesto ta floria e tradución di e palabra un tiki (hopi) y ta llame “e contribuyente” como si fuera cu e debedo di belasting  e “belastingpljchtige” ta sinta na misa y ta contribuí cu e collect pa pasto of cu e ta cumpra un carchi bingo pa juda un of otro organiacion.

Awor esun cu bisa cu e BBO na frontera no ta bon of cu e ta subí gasto ta bisa esaki pero e sa mihor. Tur belasting cu wordo implementa ta subi gasto pa e pagado di belasting di un forma of otro. O sea no ta nada nobo. Pero si nos bai bisa cu no mag subí gasto pa pueblo anto como país nos mester kita tur belasting paso e ora tur ta malo. Obvio e opcion aki aki no ta realistico paos sin placa gobierno tampoco no por draai.  Y si mañan nos bin cu un BTW of hisa un belasting existente esaki tambe lo trece extra gasto of subida di prijs cu ne. 

BBO na frontera

Di lo cual mi por a lesa y tambe scucha di DIMP y Douane e BBO aki lo traha asina ki. Tur hende cu importa algo na aruba sea si e ta un mayorista of un hotel of un persona cu a bestel algo via Amazon awor lo paga un BBO di 7% na frontera o sea na douane ora di importa. E ta conta dus pa tur hende y negoshi cu excepcion solamente den algun caso hopi especifico. Si lo cual wordo importa ta productonan commercial (handelsgoederen) o sea un producto pa wordo rebende sin tornu cu ne of procese, manera un mayorista cu ta importa carni, galiña of lechi di puiro e ora e mayorista (of esun cu rebende) mag di trek a e BBO na frontera di e BBO di su venta. Esaki ta pone cu e prijs di e production aki no ta subí door di e BBO na frontera. 

Awor si un persona of negóshi importa un producto pa uza na su cas of den su negoshi e ta paga 7% na frontera anto e oray ey e no por of mag trek af e BBO na frontera. Por ehempel si un supermercado importa un computer of un lessenaar pa uza den e negoshi y no pa rebende. Cu un inversion mandera e computer of e lessenaar of un renobacion di un negoshi por trece cu ne cu e gastonan general di operacion o sea overhead ta subi ta corecto y esaki por trece cu ne cu esaki influencia e modeo di fija prijs di e empresa anto causa un subida den prijs. Pero e no ta asina automatcico mane cierto hende ta pretende (aunke nan sa mihor).

Ilegalidad ta wordo frena

Cu esaki hopi hende of negoshi cu ta importa producto bende sin declara e entrada aki o sea sin paga belasting awor en todo caso lo paga e 7% na frontera. Esaki ya lo trece placa extra pa gobierno. Además si nan tawata bende promer bou man sin paga ningún tipo di belasting awor lo mester registra y paga BBO riba nan venta pa asina nan tambe por trek af e BBO. Cu otro palabra e medida aki ta juda combat iilegalidad y e comercio clandestino. Si tin más hende ta paga, mas placa ta drenta y no ta e mesun grupito di cumplido di belasting ta carga e peso.

Cash is king

Awor di otro banda ja caba tin hende of empresa ta evita di uza e sistema di banco, sea deposita placa ey of di uza e machin di swipe y ta prefera di cobra cash y hasta sin recibo. Di con? Paso e ora nan ta spaar e gastinan di banco cu ta come den e venta di e negsho cada biaha cu swipe y ademas e ora e ta ofrece e cliente in prijs mas abou si e paga cash. Cu e cash ey e por keda sin declara y paga su BBO. Pa e gripo ey BTW por bai na 14% mes nan no ta worory paso nan no ta cumoli toch. E unico camidna cu nan lo mester paga e BBO ta na frontera. By the waay no ta na Aruba so negoshinan ta prefera tuma cash. Na Europa, po ejempel na Belgica e tendencia aki ta masha popular. Mescos tambe na Colombia (“con o sin IVA?”).

BTW ta mihor! (of ?)

Door di e limitación di deduction an productonan comercial so nos no tin un sistema di BTW completo. E sistema ta wordo llama “hybrid” paso e ta mane in combinación. Na Noord of bou palo nos lo llame e cos ey “algo gekonkel”. Na final di dia e ta traha of por torah pero e no ta cien cien. 

Awor tin hende of gruponan ta bisa mihor nos bai full BTW di biaha. En teoría esey ta un opcion pero tin un paar di motibo pa cual esey no por awor:

  1. DIMP lo no ta cla pa un BTW  awor na Juli 2023 y kisas pa 1 di januari 2024 tampoco.
  2. Comercio pio ainda tin mucho hopi negoshi cu ni si kiera tin un sistema ci cobra (caja) computarisa pa trach venta y sigur no un BTW. Nos ta mucho atrasa riba e area aki. 
  3. Pa e sistema di BTW traha e tarifa nunca por keda 7%. E lo mester subí más cu dobbel pa asina gobierno por sigui genera placa y no bai atras den entrada. 

Imaginaba cu awor cu e BBO na 7% caba esaki ta wordo mira como halto y ta bisa cu prijs lo subí. Si nos bin cu BTW e tarifa lo cai rond 16% pa 20%. Si ta asina wel e ora tambe prijs lo subí toch? Cu otro palabra no laga ningún hende bendebo un 6 pa un 9 cu BTW ta mihor cu BBO na frontera paso e tema no ta di e facil ey.

Ki nan di?

Awor cu nos a papia poco di e ley ban wak un rato awor ki e gremionan di.

Ki AHATA di?

AHATA ta e gremio of sindicato di e hotelnan. Su trabou ta pa lobby, negocia y pusha pa e interés y e benéfico di hotelnan. Esaki ta normal y comproendible. Tene cuenta si cu ora AHATA papia nan no ta boga pa ningún juffrouw dí school, polis of ambtenaar. Nan unico interes ta di e hotelnan. Danki na AHAT su bon trabou pa aña nan largo por ehempel e hotelnan a bai di tax holiday pa paga un tarifa di belasting preferencial y más abou cu tur otro negoshi na Aruba. Zona straño pero tiun hotel te awe ainda ta paga trafanan hopi mas abou cu un comerciante regular ta paga. Un ehempel. Un restaurant X pafor di hotel ta paga awo 23% di winstbelasting. Un restaurant den hotel Y a paga y ainda awe ta paga 2% so. Esaki ta un ehempel di un UNLEVEL PLAYINGFIELD.

Bek na AHATA, AHATA su pensamento ta cu na merece paga menos belasting cu e resto di e isla. Tambe cu cual kier belasting cu bin ta más gasto y cu más gasto kier men menos ganashi. Menos gandhi no por! Asina mes cu na tarifa ta más abou cu tur hende!

ÁHATA como tal ta contra BBO na frontera pasó nan no kier paga 7% di BBO ora di importa cos paso nan no ta importa productonan pa rebende. Nan no ta haña esaki fair. Nan kier por trek e BBO aki bek. Segun mi – i por ta fout – door di AHATA a purba bin cu un cambio den e ley pa asinan hotel tambe por trek af, pero esai a wordo laga afor.

Awor e BBO cue  hotel lo paga na frontera – ora por hempel nan mes importa, carni, pisca of alcohol – si lo conta cu un aftrek paso e ta un gasto operacional y esaki lo reduci e suma over di cual nan tin cu paga nan Windt belasting preferencial. Lo cual AHATA kier ta pa nan por kite di otro belasting. Pero na ta lubida of no ta worry cu ora un juffrouw di school of un di nan mes empleado importa algo online of cumpre di afor cu nan si lo paga e BBO na frontera sin por trek e af. Pakiko e hotel si? Y e juffrouw di school no?

AHATA ta bisa cu prijs lo subi. Full stop. AHATA su miembrecia no ta ni refersqueria, ni panadera, ni supermecado dus pakiko e hotel lo worry cu esakinan. E punto ta cu nan agsto operacional lo por subi paso awor nan lo mester paga 7% na frontera. Pero di otro banda cu overal nan ta paga menos belasting cu otronan e ora si nan no ta bisa nada. Ademas ora e hotel subi su tarifa e turisat si ta pague y e no ta afecta e polis of e oficinista di banco, seguro of e metselaar.

Den parliamento AHATA ta boga pa sace e palabra “handelsgoederen” for di e ley. Claro pa spaar 7% riba na importacion y asina contribuí menos. No pa juda ningún otro hende of causa. Además si haci esey pa please e hotelnan gobierno su entrada lo cai atrás of e tarifa pa e polis of pa e douane of e periodisat  mester subí pa e hotel salí di bon. Esey segun mi no ta fair.

KvK di

Cámara di comercio su opinión ta cu mester bin cu un mihor let of sistema cu esun actual.  Den un mundo perfecto kisas pero mirando e situación di gobierno mi ta duda cu gobierno tin e lujo of espacio pa leuw mai esaki y bai pensa algo nobo pa bin cu ne más despues. Ademas tin hopi otro cos di gobeirno cu no ta funciona den un forma ideal.

CUA di

Diparti CUA su miedo ta cu ora gobierno wak e extra placa cuminsa drenta esaki lo no sigui cu e reforma fiscal y e BTW. Mi por comparti e pensamento aki sigur. Vooral si nos wak cu otro aña tin elecion y eskai ta trece cu ne cu ningun di nos politico cu ta den gobiero actualmente lo pensa mes i bin cu un BTW di 16% pa 20%.

Na final

Positivo ta cu gremionan commercial a wordo scucha door di parlamento. Esaki lo mester pasa cu más frequencia pero no solamente ora e ley a llega parlamento caba. Lo ta bon pa e gremionan of den otro caso esnan cu más ta concerni wordo scucha más trempan pa asina kisas juda cu sugerencia of know how pa asina bin ci u. Mihor producto di ley. 

Pa awor e BBO na frontera ta juda elimina e incentivo fiscal pa importa cos direct en vez di cumpra local ta parcemi ta contribuí na e bienestar  general. Si e placa extra aki no drenta di e BBO na frontera e lo forma un buraco (más) den e presupuesto di nos pais. E ora e placa lo mester sali di otro caminda. E otro caminda ey ta keda e saco di pueblo paso otro manera gobierno te awor no por a demonstra. Ban spera cu e extra placa aki wordo uza si den un forma responsible y cu ta juda nos comunidad.

Similar Posts